Pavel Durov is de oprichter en CEO van de berichten-app Telegram, die wereldwijd meer dan 500 miljoen gebruikers heeft. Hij ontwierp de versleutelde berichten-app nadat hij zijn vaderland Rusland ontvluchtte met $260 miljoen op zak. Geld dat hij vergaarde met het sociale netwerk VKontakte, maar inmiddels aan het roer staat van het succesvolle Telegram. Neem eens een kijkje op zijn Instagram en je zult denken dat je met een mindfulness-intructeur te maken hebt. Ook opmerkelijk is dat hij zijn eigen Wikipedia-pagina in zijn bio heeft staan. Laten we eens dieper duiken in het verhaal van deze excentrieke Rus.

De Mark Zuckerberg van Rusland: Pavel Durov

De nu 36-jarige Pavel Durov werd in 1984 geboren in Sint-Petersburg, maar spendeerde het overgrote deel van zijn jeugd in Turijn, Italië, vanwege zijn vader die daar werkte. In 2001 ging hij naar het Academisch Gymnasium in St. Petersburg om vervolgens door te stromen naar de afdeling Filologie van de Staatsuniversiteit van Sint-Petersburg.

Op school kwam hij in aanraking met programmeren en bleek daarin uit te blinken. Hij misbruikt die kennis om het startscherm van het netwerk te veranderen en zo een docent te beledigen die hij niet mag. Hij is erg close met zijn oudste broer Nikolai Durov, die ook kan programmeren. Nadat de broers in 2006 allebei afstudeerde richten ze samen VKontakte op, een Russisch sociaal netwerk, vergelijkbaar met Facebook. VKontakte wordt een enorme hit met meer dan 350 miljoen gebruikers en zag zijn vermogen al rap stijgen tot $260 miljoen. Hij was ten tijden van de oprichting nog maar 22 jaar oud en verkocht in 2015 een belang van 12% in het sociale netwerk voor naar schatting $ 300 miljoen.

 

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Pavel Durov (@durov)

Indertijd bestreek het kantoor van VKontakte de 5e en 6e etage van het Boekenhuis, een iconisch gebouw in Sint-Petersburg. In 2012 gooide Durov en een paar werknemers voor meer dan 1.300 dollar aan biljetten uit het raam van hun kantoor. VKontakte wordt als communicatieplatform gebruikt door anti-regeringsdemonstranten die activist Aleksej Navalny steunen. In 2011 reageert Durov op eisen van de Russische overheid om meer controle over zijn site. Hij plaatst een foto van een hond in een hoodie die zijn tong uitsteekt. Z’n boodschap is luidt en duidelijk. Vervolgens Durov krijgt hij diezelfde nog avond bezoek van gewapende mannen in camouflagepakken.

Verliest vertrouwen en de controle bij investeerders

Geleidelijk raakte hij de controle over VKontakte kwijt aan investeerders van Mail.ru, die nauwe banden hebben liggen met het Kremlin. Durov deinsde niet terug en post een foto op Instagram waarop hij zijn middelvinger opsteekt naar de investeerders. Uiteraard viel die niet goed. Later werd hij ontslagen door een 1 aprilgrap, nadat hij op die datum een ontslagbrief stuurde naar het bestuur van z’n bedrijf. Ondanks de grap, zag het bestuur een kans en ontsloegen hem daadwerkelijk. Durov bloed kookte en uitte zijn onvrede richting Vladimir Poetin. Op zijn Facebook pagina schreef hij: “Ik heb Rusland verlaten heb geen plannen om terug te gaan. Helaas is het land op dit moment incapabel met internetzaken.”

Dit bericht bekijken op Instagram

 

Een bericht gedeeld door Pavel Durov (@durov)

Nog een kwestie leidde uiteindelijk tot zijn vertrek uit Rusland. Want in 2013 werd Durov ervan beschuldigd om in een Mercedes een politieagent in Moskou aan te hebben gereden. Durov hield voet bij stuk vol onschuldig te zijn en zei niet eens te kunnen rijden. Hij negeerde vervolgens verzoeken van de politie om naar het politiebureau te komen voor verhoor en wanneer de politie uiteindelijk besloot een inval te plegen, ditmaal in het kantoor van VKontakte, is hij nergens te bekennen.

De gebroeders Durov vluchtte enkele dagen daarvoor naar Buffalo, New York, en laten enkele loyale werknemers van VKontakte naar de VS overvliegen om in het geheim verder te gaan. Volgens Moscow Times stuurt Durov, nadat iemand vraagt naar zijn geheime project, een gifje van de film ‘The Social Network’ waarin Facebook-president Sean Parker (gespeeld door Justin Timberlake) zijn middelvingers opsteekt naar investeerders.

Telegram, een versleutelde chat-app die het overheden verschrikkelijk moeilijk maakt om gebruikers te bespioneren. Het is een reactie op de bemoeienissen van het Kremlin met VKontakte. Naar verluidt steekt Durov maandelijks 1 miljoen dollar in Telegram om het in de lucht te houden, terwijl het hem toentertijd nog niks opleverde. Lange tijd reist Durov de wereld rond en verblijft hij nergens langer dan enkele maanden. Het is te gevaarlijk voor hem om naar Rusland terug te keren, maar voor veel activisten op het gebied van privacy is hij een held. Momenteel opereert Durov en zijn team van Telegram vanuit Dubai.

 

De Rus leidt een excentriek, glamoureus leven in de Verenigde Arabische Emiraten. Zo draagt hij uitsluitend zwarte kleding en reisde hij de hele wereld rond. Hij heeft clashes achter de rug met gewapende bendes en het Kremlin, gooide ooit van bankbiljetten gevouwen vliegtuigjes uit het raam van zijn kantoor en papt aan met glamour modellen. Durov kleed zichzelf uitsluitend in het zwart, maar verschijnt, net als president Vladimir Poetin, ook geregeld met een ontbloot bovenlichaam voor de lens.

Zijn immense vermogen

Hij staat in 2021 op de Forbes Billionaires List, met een vermogen van 17,2 miljard dollar. Zijn fortuin wordt grotendeels gedreven door zijn eigendom van Telegram, hiermee staat hij op positie nummer 112 van de rijkste der aarde. In 2018 haalde Pavel, samen met zijn broer Nikolai Durov, 1,7 miljard dollar op bij investeerders om TON te creëren, een blockchain-systeem op basis van Telegram.

Ondanks zijn succes krijgt hij geregeld kritiek vanuit gedifferentieerde hoeken. Britse premier Theresa May uitte haar kritiek op het platform, en zei dat het té gemakkelijk is om door criminelen en terroristen misbruikt te worden. Maar ook de Russische overheid heeft het nog steeds gemunt op Durov en zijn ondernemingen. In 2018 plaatste hij vanuit Switzerland op zijn Instagram een foto van Nelson Gibb in The Patriot met de bijgevoegde tekst: “In de afgelopen twee dagen heeft Rusland meer dan 15 miljoen IP-adressen geblokkeerd in zijn pogingen om Telegram op zijn grondgebied te verbieden. Hoe dan ook, Telegram bleef beschikbaar voor de meerderheid van de inwoners van Rusland. We zullen de privacy en de vrijheid van meningsuiting van onze mede-Russen blijven verdedigen.”