Het afgelopen jaar werd de kloof tussen de rijken en de rest van de wereld opnieuw groter. De 2.800 miljardairs wereldwijd zagen hun gezamenlijke vermogen in 2024 met maar liefst € 2 biljoen stijgen. Dit komt neer op een toename van het vermogen van de tien rijkste mensen ter wereld van gemiddeld € 100 miljoen per dag. Dit blijkt uit een analyse van Oxfam Novib, een ontwikkelingsorganisatie die de vermogensverdeling wereldwijd onderzoekt. In tegenstelling tot de groei van de rijken, leeft zo’n 3,5 miljard mensen nog altijd onder de armoedegrens van $ 6,85 per dag, zoals gedefinieerd door de Wereldbank.

Vermogen van miljardairs nam in 2024 met in totaal $ 2 biljoen toe

De radicale stijging van de rijkdom van de miljardairs is voornamelijk te wijten aan de sterke stijging van aandelenkoersen. Voorbeelden van individuen die hier van hebben geprofiteerd zijn Elon Musk, de rijkste persoon ter wereld, wiens vermogen is gestegen tot $ 450 miljard dankzij de aandelenkoers van Tesla. Ook andere bekende zakenmagnaten zoals Jeff Bezos van Amazon en Mark Zuckerberg van Meta zagen hun vermogen toenemen door de koersstijgingen van hun bedrijven. Er wordt ook verwacht dat Musk, Zuckerberg, Jeff Bezos, Oracle-oprichter Larry Ellison en LVMH-CEO Bernard Arnault en familie zich binnen nu en 10 jaar als biljonair mogen bestempelen.

In Nederland is er eveneens een groeiende kloof tussen de rijkste en de rest van de bevolking. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldde recent dat de rijkste 1% van de Nederlanders maar liefst 23% van het totale vermogen in handen heeft. Deze ongelijkheid is een wereldwijd probleem, en een nieuwe generatie jonge miljardairs lijkt deze trend verder te versterken. Bram Joanknecht, expert op het gebied van economische ongelijkheid bij Oxfam Novib, wijst erop dat deze jonge miljardairs voornamelijk hun vermogen hebben verkregen via erfenissen. Afgelopen jaar was elke miljardair onder de 30 jaar rijk geworden dankzij een erfenis. Dit geeft aanleiding tot de verwachting dat deze groep in de komende decennia verder zal groeien.

Wat bovendien verontrustend is, is het feit dat een aanzienlijk deel van de enorme vermogens van rijke landen afkomstig is uit arme landen. In 2024 vloeide er $ 920 miljard van arme en middeninkomenslanden naar rijke landen, vooral naar het Westen. Dit bedrag is vier keer zo groot als de totale geldstroom aan ontwikkelingshulp die arme landen ontvangen. Veel van deze geldstromen zijn afbetalingen van schulden, die vaak gepaard gaan met hogere rentepercentages dan de leningen die rijke landen ontvangen. Dit maakt het voor arme landen extra moeilijk om zich economisch te ontwikkelen.

Politieke invloed

Oxfam Novib maakt zich ook zorgen over de steeds grotere politieke invloed van de rijken. Dit is een zorg die ook door Bram Joanknecht wordt gedeeld. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, onder de regering van Donald Trump, waren maar liefst dertien miljardairs direct betrokken bij het beleid. Deze trend van invloedrijke rijke mensen die politieke macht uitoefenen, is ook zichtbaar in Europa, waar bijvoorbeeld de Slowaakse premier Fico en de Hongaarse premier Orbán voorbeeld zijn van de invloed die rijken kunnen uitoefenen op het politieke klimaat. De bezorgdheid is dat deze miljardairs in de politiek stappen om hun eigen vermogens te beschermen, wat leidt tot de invoering van regels die vooral in hun voordeel werken.

Wat betreft belastingbeleid vindt Oxfam Novib dat de superrijken al weinig te vrezen hebben van belastingheffing. In veel landen bestaat er geen vermogensbelasting, en ook in Nederland blijkt het moeilijk om vermogens daadwerkelijk te belasten. Het belastingtarief voor directe erfgenamen ligt tussen de 10% en 20%, terwijl belasting op arbeid gemiddeld 40 procent bedraagt. Dit toont aan dat mensen die in loondienst werken nooit de rijkdom zullen bereiken die miljardairs bezitten.