In Saoedi-Arabië wordt gewerkt aan een van de meest ambitieuze bouwprojecten ter wereld: Neom, een futuristische stad die in 2080 voltooid moet zijn. Wat begon met een geraamd kostenplaatje van € 500 miljard, is inmiddels uitgegroeid tot een project met een geschatte prijs van maar liefst € 8,8 biljoen. Dit astronomische bedrag zet de droom van kroonprins Mohammad bin Salman onder grote druk.

Nieuwe revolutionaire stad in Saoedi-Arabië lijkt financieel fiasco te worden

Toen Bin Salman in 2017 zijn plannen onthulde, klonk het bijna te futuristisch om waar te zijn. Neom moest een stad worden met een drijvend zakendistrict, een 170 kilometer lange wolkenkrabber en zelfs een skioord op een berg zonder sneeuw. Het idee was om Saoedi-Arabië minder afhankelijk te maken van olie, een industrie die jaarlijks meer dan € 300 miljard oplevert, en het land om te vormen tot een toeristische en technologische hub.

Investeerders uit binnen- en buitenland legden gezamenlijk € 500 miljard op tafel voor het megaproject. Destijds werd Klaus Kleinfeld, voormalig CEO van Siemens, aangesteld om leiding te geven aan Neom. De belofte was een stad waarin kunstmatige intelligentie het openbaar vervoer en de gezondheidszorg zou aansturen en waar zonne-energie de primaire energiebron zou zijn. Neom zou een voorbeeld van duurzaamheid en innovatie worden.

Kosten 25 keer hoger dan jaarlijkse begroting

De realiteit blijkt minder rooskleurig. Volgens een onderzoek van The Wall Street Journal liggen de kosten van Neom inmiddels ruim 25 keer hoger dan de jaarlijkse begroting van Saoedi-Arabië. Meer dan € 46 miljard is al uitgegeven, en de eerste fase, die in 2035 afgerond moet zijn, kost naar schatting alleen al € 340 miljard. Uit het evaluatierapport dat de Amerikaanse krant heeft ingezien, blijkt dat het project vanaf het begin werd geteisterd door onrealistische verwachtingen en financieel wanbeheer. Leidinggevenden zouden bewust de verwachte opbrengsten overdreven hebben om de torenhoge kosten te rechtvaardigen. Opvallend is dat ze hierbij ondersteuning kregen van het prestigieuze organisatieadviesbureau McKinsey & Company.

▼ scroll verder ▼

Critici stellen dat sommige betrokkenen het kostenplaatje zelfs opzettelijk hebben gemanipuleerd. Inmiddels wordt gezocht naar nieuwe investeerders om het project draaiende te houden. De Saoedische overheid hoopt dat de belofte van futuristische technologie en luxe investeerders zal blijven aantrekken. De plannen blijven ambitieus. Zo wil Bin Salman dat Neom wordt ontworpen met ‘zero-gravity’-architectuur: gebouwen die lijken te zweven en de natuurwetten tarten. Daarnaast zullen bewoners en bezoekers weinig privacy genieten, want overal in de stad worden camera’s, microfoons en sensoren geplaatst. Het geplande skigebied, dat kunstmatige sneeuw nodig heeft, kampt al met kosten die zijn opgelopen tot bijna € 9 miljard.