Zelfs wanneer er miljoenen op het spel staat wordt er geblunderd. In België is namelijk een bronzen hoofd hoofd dat op gewelddadige wijze werd gestolen uit Nigeria geveild voor slechts € 240, terwijl het miljoenen waard zou zijn. De Nigeriaanse overheid is ondertussen op de hoogte gesteld en heeft contact opgenomen met de koper die weigert het beeld in te leveren.

Bronzen hoofd geveild door Belgische overheid

Het draait allemaal om een bronzen hoofd dat in 1987 gestolen zou zijn uit een museum in de Nigeriaanse stad Jos. Via smokkelaars kwam het uiteindelijk in Europa terecht waar het uiteindelijk op zou duiken in België. De daders zijn nooit gepakt en Nigeria gaf de diefstal door aan internationale organisaties zoals Unesco, maar dat weerhield de Belgische overheid er niet van om op een openbare veiling het Afrikaanse erfgoed in 2007 te verkopen aan de hoogste bieder.

De gelukkige bieder besloot het bronzen hoofd, dat meer dan vijf eeuwen oud is, in 2012 in Londen te veilen, maar een expert stak daar een stokje voor. Hij kwam erachter dat het desbetreffende beeld genoteerd stond als gestolen waardoor hij zich genoodzaakt voelde om de Metropolitan Police in te lichten. Zij namen het stuk vervolgens in beslag en informeerden de Nigerianen.

De Belgische eigenaar wil het antieke stuk alleen aan Nigeria verkopen als hij er € 5 miljoen voor krijgt. Vanwege deze tamelijk onrealistische eis lopen de onderhandelingen tussen de antiquair en Nigeria stroef. Daarbij geloven de Nigerianen niet eens dat de man het stuk ’per ongeluk’ kocht.

Het bronzen beeld werd in 1938 opgegraven in Ife, in het zuidwesten van Nigeria. Deze ‘Ife bronze’ hoofden zijn belangrijk voor het Afrikaans cultureel erfgoed, maar vallen vanwege de waarde ervan ook goed in smaak bij dieven.

“We vinden het bijzonder jammer dat dit spoor nooit grondig onderzocht werd”, vertelt Babatunde Adebiyi, juridisch adviseur van de Nigeriaanse National Commission for Museums. “Dit is een heel belangrijke zaak die we absoluut willen oplossen. Misschien hadden we langs deze weg de dieven kunnen vinden. En vergeet ook niet: bij de inbraak raakte een bewaker van het museum levensgevaarlijk gewond. Het gaat om een ernstige misdaad.”

Geroofd antiek in België komt steeds vaker voor

België is blijkt steeds vaker hét land te zijn waar veel geroofd antiek eindigt, terwijl de Belgische douane maar amper “culturele goederen” onderschept. In 2018 zelfs maar een object en de jaren daarvoor zelfs helemaal niets.

VRT Niews en De Tijd doen hier al langer onderzoek naar. “Het gaat om Afrikaanse kunst van het allerhoogste niveau”, zegt Julien Volper, conservator in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika tegen hen. “Buiten Nigeria vind je weinig van dit soort stukken. Het British Museum in Londen heeft slechts één gelijkaardig beeld. Het Metropolitan Museum in New York had er één, maar dat werd in 2021 teruggegeven aan Nigeria. Dergelijke stukken zijn van onschatbare waarde.”