Misschien heeft u er ooit van gehoord: shahtoosh. Deze ultrazeldzame, zijdezachte sjaal wordt geweven van de ondervacht van de chiru, een bedreigde Tibetaanse antilopesoort. De stof waarmee dat wordt gedaan, pashmina, is de duurste stof ter wereld en is zó fijn dat hij door een trouwring past, en werd ooit gedragen door keizers en welgestelde vrouwen wereldwijd. Maar wat velen zich niet realiseren: het bezit of verhandelen van een echte shahtoosh is tegenwoordig illegaal — en kan ernstige juridische gevolgen hebben.

De duurste stof ter wereld, pashmina, is vanaf nu illegaal om in huis te hebben

Shahtoosh wordt vaak in één adem genoemd met pashmina, een populairder alternatief dat aan het eind van de jaren negentig zijn intrede deed in de modewereld. Pashmina, gemaakt van het haar van Himalaya-geiten, was een geliefd accessoire op rode lopers en in modebladen. Toch verbleekt zelfs de fijnste pashmina bij de kwaliteit van een authentieke shahtoosh.

Wat shahtoosh zo bijzonder maakt, is niet alleen de zachtheid en het vakmanschap waarmee het wordt geweven, maar ook de zeldzaamheid. Voor één sjaal zijn de haren van drie tot vijf chiru’s nodig. En aangezien deze dieren niet geschoren kunnen worden, moeten ze worden gedood om aan hun vacht te komen. De chiru is dan ook sinds 1975 officieel geclassificeerd als een bedreigde diersoort.

Statussymbool in exclusieve kringen

Dat heeft shahtoosh niet minder begeerlijk gemaakt. Integendeel: de combinatie van schaarste, luxe en mystiek heeft het tot een statussymbool gemaakt in exclusieve kringen. Begin jaren 2000 werden exemplaren voor prijzen tot € 15.000 aangeboden in high-end boetieks in steden als New York en Londen. Dat leidde tot grootschalige opsporingsacties. In 2001 kregen meerdere prominente Amerikanen, onder wie model Christie Brinkley en socialite Nan Kempner, dagvaardingen wegens het bezit van shahtoosh. Ook Martha Stewart kwam in opspraak na uitspraken over een vermeende sjaal — die later kasjmier bleek te zijn.

Tegenwoordig is het wereldwijd verboden om shahtoosh te importeren of verkopen. In de Verenigde Staten kan overtreding leiden tot gevangenisstraffen tot vijf jaar en boetes van zes cijfers. Zelfs als u niet op de hoogte was van de herkomst, loopt u risico dat uw sjaal wordt in beslag genomen.

De duurste stof ter wereld dient u overigens niet te verwarren met de elementaire stof antimaterie, waarvan 1 gram net zo duur als de hele wereldeconomie.