Onderzoek van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) heeft aangetoond dat de producenten van de coronavaccins Pfizer, Moderna en BioNtech miljarden aan winst hebben gedraaid tijdens de crisis. Deze winst hebben ze grotendeels te danken aan subsidies van overheden.
“Bedrijven zijn schaamteloos voor de winst gegaan”
Onderzoeker Esther de Haan van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) zegt dat bedrijven “schaamteloos voor de winst” zijn gegaan. En daar heeft ze een punt. De drie eerder genoemde farmaceutische bedrijven hebben in 2021/2022 namelijk totaal $ 75 miljoen winst gedraaid, blijkt uit de jaarverslagen, door het verhogen van hun prijzen in de loop van de pandemie.
“Zonder dwingende regels zal er weinig veranderen. Grote bedrijven zullen onvoorwaardelijke overheidsfinanciering blijven ontvangen en perverse deals blijven sluiten. Publieke financiering moet het publieke belang dienen en dat betekent betaalbare en veilige medicijnen die voor iedereen toegankelijk zijn, geen superwinsten voor Big Pharma”, vervolgt De Haan.
Stijging van 73 %
Pfizer/BioNTech op een gegeven moment 56 % meer gevraagd voor de vaccins, terwijl Moderna zelfs 73 % in prijs omhoog ging. Handelsblad NRC stelt dat het voor de vaccingelijkheid in de wereld beter was geweest als AstraZeneca en Johnson & Johnson volledig de coronavaccins hadden verzorgd. Die farmaceuten beloofden namelijk dat ze de inentingen zonder winstoogmerk zouden verkopen aan de overheden. SOMO geeft aan dat zij zich ook aan deze belofte hebben gehouden.
Overheden en belastingbetalers hebben uiteindelijk $ 5,8 miljard aan financiering van onderzoek en ontwikkeling van inentingen uitgegeven, waar deze farmaceuten winst mee draaiden. Die steun werd overigens geleverd aan de zeven producenten die aan vaccins werkten.
De Haan vertelt verder ook dat de farmaceuten waarvan de ontwikkeling van coronavaccins mislukte, geen geld terug hoefden te geven. Tevens gaven overheden minstens $ 86,5 miljard uit aan ‘Advanced Purchase Agreements’, waarbij zij vooraf de ontwikkeling en productie van de vaccins overnamen. Hierdoor liepen de producenten zelf dus geen risico.
Rijke landen ontvingen het coronavaccin eerst
Vanwege de hoge prijzen en deals die rijke landen sloten met de farmaceuten, zijn de coronavaccins aanvankelijk naar de rijkere landen gegaan. Deze verdrongen de lage-inkomenslanden door met die deals veel meer vaccins te claimen dan ze ooit nodig zouden hebben, SOMO geeft aan dat dit in de toekomst anders moet.
Onder meer Moderna en Pfizer/BioNTech hebben een verklaring ondertekend waarin stond dat ze zouden streven naar ‘rechtvaardige en betaalbare distributie wereldwijd’. Echter zijn in de eerste negen maanden de armere landen zo goed als genegeerd. “Moderna beloofde Covax – een internationaal initiatief om vaccins ook in arme landen te verspreiden – in 2021 34 miljoen doses. Geen enkele daarvan bereikte het initiatief die eerste maanden”, schrijft het NRC Handelsblad.
We kunnen het verleden niet meer terugdraaien, maar we kunnen (lees: moeten) in de toekomst voorkomen dat de bedrijven enorme winst maken van overheidsgeld, voor een product die de levens van miljarden mensen kan redden.